Zamiast nakazów i zakazów - wspólne ustalenie zasad. Jak tworzyć bezpieczne ramy i rytuały w rodzinie?

Nowa rzeczywistość wymaga nowych zasad. I to dla wszystkich, nie tylko dla dzieci. Może po raz kolejny pytasz dziecko, czy umyło zęby? A może znowu macie sprzeczkę o to samo? Zastanówcie się nad tym, gdzie przydałoby się Wam ustalenie jakichś nowych domowych zasad. Pomogą one uregulować rytm dnia i stworzą coś na kształt ram, w których wszyscy mogą się bezpiecznie poruszać. Tworzone razem i zrozumiałe dla każdego reguły pomogą zmniejszyć napięcie w domu i mogą wesprzeć Was w codziennych sytuacjach. To jeden ze skuteczniejszych sposobów na utrzymanie porządku w grupach – nie tylko tych przedszkolnych i szkolnych, ale np. też w pracy czy podczas warsztatów z dorosłymi.

Ważne jest, aby każda z zasad była dobrze omówiona z dzieckiem – żeby jasne było dla niego, po co taka zasada powstaje, co oznacza jej przestrzeganie, a co jest jej łamaniem. Możesz nawet razem z dzieckiem odegrać scenki przedstawiające omawiane sytuacje – takie, które pokazują przestrzeganie danej zasady, i takie, które ilustrują jej łamanie.

Takie omówienie zajmie Wam trochę czasu, ale będzie skuteczniejsze niż zwykłe nakazy i zakazy.

W królestwie uczuć

Możecie spisać ustalone zasady w formie Karty Zasad Waszego Królestwa/Domostwa. Nawet jeśli Twoje dziecko nie umie jeszcze czytać, możesz odwoływać się do wcześniej ustalonych zasad. Przypomnieć, o czym rozmawialiście i co ustaliliście. Pamiętaj oczywiście, że dziecko może się odwołać do tych zasad, kiedy według niego Ty ich nie przestrzegasz – to w końcu zasady Waszego domu. Dla inspiracji możesz skorzystać z zasad zaproponowanych w cyklu zajęć „W Królestwie Uczuć” – wszystkie dotyczą zachowywania wzajemnego szacunku i tworzenia bezpiecznej przestrzeni wyrażania uczuć i emocji.

Grafik dnia

Jeśli Wasza codzienność zaczyna być nieco chaotyczna i masz wrażenie, że wypadliście z rutyny, pomocny może być prosty grafik porządkujący dzień. Aby nie było konieczności przypominania sobie wzajemnie, że coś powinno być zrobione, powieście go w widocznym miejscu. Omówcie z dzieckiem to, jakie działania składają się na dbanie o siebie. Teraz, kiedy nie trzeba wychodzić o konkretnej godzinie do przedszkola czy szkoły, czasami nawet moment, kiedy należy umyć zęby, może wydawać się dziecku nieokreślony.

Dzień w punktach

Zróbcie razem plan dnia każdego z Was pokazujący, kiedy jest czas na jakie aktywności. Punktem wyjścia mogą być podstawowe czynności, jak mycie zębów i posiłki, ścielenie łóżka czy godzina chodzenia spać. Możecie też uwzględnić inne w miarę stałe punkty dnia, tak aby jedno spojrzenie na Waszą rozpiskę wystarczyło, by wiedzieć, czego mniej więcej się spodziewać i co zrobić. Przydatny może być szablon, na podstawie którego możecie przygotować dla każdego domownika jego „postać” i plan dnia.

Wszystkie materiały źródłowe przygotowane są przez zespół Działu Edukacji Kulczyk Foundation we współpracy z nauczycielami i ekspertami – pedagogami, psychologami i kulturoznawcami – oraz konsultowane przez doświadczoną psychoterapeutkę rodzinną Kamilę Becker. Nad materiałami edukacyjnymi Kulczyk Foundation czuwa merytorycznie prof. UAM dr hab. Kinga Kuszak z Wydziału Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wszystkie materiały objęte są patronatem merytorycznym WSE UAM.

Artykuł ukazał się 2 kwietnia 2020 r. na stronie internetowej Instytutu Dobrego Życia
Autorki: Dorota Kuszyńska (Kulczyk Foundation) i Anna Woźniak (Instytut Dobrego Życia)