Zostaw, ja sam to zrobię! Chcesz, aby twoje dziecko było z siebie dumne? Pozwól mu działać
Doceńcie samodzielność
Zauważyliście, że wasze dziecko podejmuje próby samodzielnego działania, np. maluch zakłada buty, a starsze dziecko zaczęło robić coś nowego, czego wcześniej nie robiło? Doceńcie jego wysiłek i starania. Pamiętajcie, że liczy się droga do osiągnięcia celu, a nie tylko sam cel. Pogratulujcie mu i porozmawiajcie z nim o tym, co to dla niego oznacza.
Twoja historia
Możecie opowiedzieć dziecku o swoich próbach uzyskania większej samodzielności, np. kiedy byliście mali. Możecie też zadzwonić do waszych rodziców, by opowiedzieli o tym wnukom. Być może w ich pamięci znajdą się ciekawe i zabawne historie z waszego życia. Jeśli chcecie wykorzystać jakąś fikcyjną historię, która pomoże wam w omówieniu z dzieckiem rozwijania samodzielności, możecie skorzystać z listu 9-letniej Tuiliki z Namibii, która opowiada o tym, jak nauczyła się jeździć na rowerze i dlaczego to dla niej ważne.
Zauważcie następujące aspekty samodzielności:
1. Rozwijanie umiejętności prowadzących do większej niezależności i sprawności;
2. Niepoddawanie się i podejmowanie kolejnych prób, kiedy ponosimy porażkę;
3. Szukanie różnych sposobów na osiągnięcie wyznaczonego celu i rozwinięcie pożądanej umiejętności;
4. Umiejętność proszenia o pomoc, kiedy jest potrzebna, i przyjmowania jej;
5. Możliwość autonomicznego wyboru sposobu dochodzenia do celu.
Kto umie jak ja…?
Zobaczcie, ile już macie umiejętności! Podzielcie pokój na pół, np. sznurkiem, i zaproponujcie domownikom udział w zabawie. Polega ona na przeskakiwaniu z jednej strony sznurka na drugą. Osoby, które na zadane pytanie odpowiedzą „tak”, przeskakują na lewą stronę, te, które odpowiedzą „nie”, pozostają po prawej. Zaczynacie?
Kto umie jak ja: …sprzątać zabawki w pokoju? …zrobić kanapki? …poskładać rozsypane klocki? …jeździć na rowerze? …szybko biegać? …wycierać kurze? …jeździć na deskorolce? …przyszywać guziki? …nakrywać do stołu? …ścielić łóżko? …łączyć w pary wyprane skarpetki? …pozmywać naczynia? …odkurzać?
Możecie też dodawać swoje pomysły - może wasze dziecko chce się pochwalić jakąś umiejętnością, a może chcecie zachęcić je, żeby zaczęło jakąś trenować? Zauważcie, jak wiele czynności potraficie wykonać, co sprawia, że w coraz większym stopniu jesteście samodzielni. Podkreślcie, że każdej z tych czynności trzeba się nauczyć i nie zawsze jest to łatwe. Ucząc się, popełniamy błędy, nie wychodzi nam to, co chcemy zrobić, męczymy się, a nawet możemy czuć zniechęcenie. Mimo to warto się nie poddawać.
Naprawdę to zrobiliśmy!
Niektóre rzeczy przychodzą nam z łatwością, inne kosztują wiele starań i trudów. Razem z dzieckiem zastanówcie się przez chwilę, czego najtrudniej było wam się nauczyć lub osiągnąć. Co wymagało od was dużego wysiłku, wielu ćwiczeń i determinacji, a może pomocy innych? Z jakiego osiągnięcia jesteście dumni? Spróbujcie narysować to, co osiągnęliście dzięki wytrwałości. Możecie też po prostu porozmawiać o tym, jak z perspektywy czasu wygląda ta sytuacja. Czy mieliście chwile zwątpienia, czy sobie poradzicie? Co wam wtedy pomogło? Opowiedzcie dziecku o swoich przykładach takich sytuacji.
Propozycje innych aktywności związanych z dostrzeganiem i docenianiem samodzielności znajdziecie tutaj.
Wszystkie materiały źródłowe przygotowane są przez zespół Działu Edukacji Kulczyk Foundation we współpracy z nauczycielami i ekspertami – pedagogami, psychologami i kulturoznawcami – oraz konsultowane przez doświadczoną psychoterapeutkę rodzinną Kamilę Becker. Nad materiałami edukacyjnymi Kulczyk Foundation czuwa merytorycznie prof. UAM dr hab. Kinga Kuszak z Wydziału Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wszystkie materiały objęte są patronatem merytorycznym WSE UAM.
Artykuł ukazał się 6 maja 2020 r. na stronie internetowej Instytutu Dobrego Życia
Autorki: Marta Tomaszewska (Kulczyk Foundation) i Anna Woźniak (Instytut Dobrego Życia)