Chyba wiem, co czujesz. Ćwiczenia z empatii nie tylko dla dzieci

Empatię u dzieci można ćwiczyć. (Tatiana Jachyra/unsplash.com)

Czy mówię to, co myślę i czuję?

Jeśli wasze dziecko już umie nazywać różne emocje i uczucia, możecie pobawić się w odgadywanie tego, jakie uczucie wyraża druga osoba, mówiąc neutralne zdanie na różne sposoby. Jak zacząć? Ustalcie z dzieckiem jakieś zdanie (np. "Wróciłam do domu"), a potem wypowiedzcie je na różne sposoby - ze smutkiem, złością, z radością, nieśmiałością itp. Rozmawiajcie od razu w trakcie zabawy o tym, po czym rozpoznajecie dane uczucie albo co was zmyliło. Pytajcie też dziecko, dlaczego uważa, że to może być ta emocja, którą podało.

O tym, jak pomóc najmłodszym dzieciom rozpoznawać, nazywać i regulować emocje, przeczytacie w artykule prof. Kingi Kuszak "Pierwsze kroki w świecie uczuć i emocji".

Empatyczna postawa

Spośród zdjęć wybierzcie te, które według was przedstawiają sytuację, w której ktoś okazuje empatię drugiej osobie. Niech dzieci opowiedzą, dlaczego tak uważają. Do tych wybranych ułóżcie krótką historyjkę na temat tego, co się dzieje między osobami na zdjęciu. Postarajcie się, aby bohaterowie historyjki zwracali się do siebie tak, jakbyście wy sobie wyobrażali empatyczną rozmowę.

Wasze rozmowy

Odnieście się teraz do waszych rozmów. W jakiej przestrzeni się odbywają. Czy dobrze się nawzajem widzicie, czy jesteście skupieni na tym, co mówi druga osoba? Czy nie przeszkadza wam włączony telewizor albo zerkanie na telefon komórkowy? Czy nie błądzicie myślami gdzie indziej? Powiedzcie sobie, co jest w tych rozmowach fajnego, miłego, co sprawia, że czujecie, że jesteście wysłuchani. Może chcecie coś zmienić? Nie ma na co czekać! Czasami mała zmiana, np. kucnięcie przy dziecku i spojrzenie mu prosto w oczy, daje świetny efekt.

Podsumowanie artykułu

Lustro uczuć

Poćwiczcie wasze neurony lustrzane. Usiądźcie albo stańcie twarzami do siebie na odległość wyciągniętej ręki. Na zmianę raz jedna, raz druga osoba pokazuje jakieś uczucie, które znacie (radość, smutek, zawstydzenie, tęsknotę, złość, poczucie mocy), a druga osoba odzwierciedla je tak, jakby odbijało się w lustrze, a następnie pokazuje własny sposób przeżywania tego uczucia.

Po rundzie zwykłego lustra rozpoczyna się druga runda – pomocne lustro. Tym razem jedna osoba pokazuje jakieś uczucie, a druga odpowiada na nie empatycznie, czyli tak, by dać odczuć drugiej osobie, że jest przy niej i zauważa to, co przeżywa.

 

Wszystkie materiały źródłowe przygotowane są przez zespół Działu Edukacji Kulczyk Foundation we współpracy z nauczycielami i ekspertami – pedagogami, psychologami i kulturoznawcami – oraz konsultowane przez doświadczoną psychoterapeutkę rodzinną Kamilę Becker. Nad materiałami edukacyjnymi Kulczyk Foundation czuwa merytorycznie prof. UAM dr hab. Kinga Kuszak z Wydziału Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wszystkie materiały objęte są patronatem merytorycznym WSE UAM.

Artykuł ukazał się 4 maja 2020 r. na stronie internetowej Instytutu Dobrego Życia
Autorki: Marta Tomaszewska (Kulczyk Foundation) i Anna Woźniak (Instytut Dobrego Życia)