Gdy ktoś przekracza twoją granicę, tracisz poczucie bezpieczeństwa. Jak nauczyć się mówić "stop"?
Obserwuj i rozmawiaj
Warto przyjrzeć się temu, jak czujecie się wszyscy razem w domu – i jak wpływa to na wasze dotychczasowe granice – zarówno fizyczne, jak i psychiczne. Dobrym wstępem do ćwiczenia asertywności może być przećwiczenie w domu, z bliskimi ustalania własnych granic. I dbania o to, aby były one respektowane. Asertywność bowiem to nic innego jak wyrażanie emocji, własnego zdania z zachowaniem szacunku do siebie i do innych ludzi. Może teraz jest właśnie odpowiedni czas, aby wprost porozmawiać na ten temat. Jak? Możecie zacząć od prostszego ćwiczenia, a potem kontynuować rozpoczęty temat w dogodnej dla was, spokojnej chwili.
Wizualizacja granic
Możemy chronić swoje granice, tylko jeśli mamy ich świadomość, czyli wiemy, co powoduje nasz dyskomfort (psychiczny i fizyczny). A co za tym idzie, potrafimy powiedzieć, że ktoś narusza nasze granice.
Wyobraźcie sobie, że każdy z was znajduje się w środku swojego balonu, który poprzez rozszerzanie się lub kurczenie określa wasze granice fizyczne. Opiszcie teraz po kolei sytuacje, w których wasz balon się rozszerza, a kiedy się kurczy. Jak możesz reagować, kiedy ktoś naciska na twój balon, czyli przekracza twoje granice? Jakie reakcje są dla was wszystkich czytelną informacją? A jakie dotychczasowe reakcje wymagają zmiany? Jeśli potrzebujecie więcej czasu na refleksję, rozpiszcie najpierw wasze odpowiedzi, a potem o nich porozmawiajcie. TUTAJ znajdziesz kartę pracy do zabawy z balonem.
Moje granice
Strefa intymna, osobista i odległość społeczna – dość dobrze wiemy i czujemy, gdzie dopuszczamy fizyczną obecność innej osoby, a gdzie staje się to dla nas niekomfortowe. Na ogół dla naszych bliskich ta odległość jest zdecydowanie mniejsza niż dla obcych. Czy jednak wymuszone przebywanie z najbliższymi w często bardzo ograniczonej przestrzeni, nie staje się dla nas trudne do zniesienia? Czy ciągłe naruszanie niezbędnej nam przestrzeni nie zacznie generować napięć i konfliktów?
Wymyślcie hasło
Zastanówcie się wspólnie, w jaki sposób w tej sytuacji wspólnie zadbać o wasze granice. Czy są zachowania, które odczuwacie jako atak na siebie? Czy jakieś wasze reakcje odbierane są przez innych domowników jako przekraczanie ich granic? A może ktoś z was ma wrażenie, że jest wykorzystywany? To wszystko sygnały świadczące o naruszaniu granic. Może razem ustalicie jakieś hasło rodzinne, którym będzie sobie dawać znać, że ktoś się zbliża lub przekracza waszą granicę? Hasło pozwoliłoby wam wszystkim szybciej i bezpieczniej reagować, kiedy sytuacja staje się dla was niekomfortowa. Takie magiczne słowo może zapobiec „przeganianiu się” nawzajem, denerwowaniu czy wycofywaniu, które często pozwala narastać cichym pretensjom.
Wszystkie materiały źródłowe przygotowane są przez zespół Działu Edukacji Kulczyk Foundation we współpracy z nauczycielami i ekspertami – pedagogami, psychologami i kulturoznawcami – oraz konsultowane przez doświadczoną psychoterapeutkę rodzinną Kamilę Becker. Nad materiałami edukacyjnymi Kulczyk Foundation czuwa merytorycznie prof. UAM dr hab. Kinga Kuszak z Wydziału Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wszystkie materiały objęte są patronatem merytorycznym WSE UAM.
Artykuł ukazał się 30 marca 2020 r. na stronie internetowej Instytutu Dobrego Życia
Autorki: Dorota Kuszyńska (Kulczyk Foundation) i Anna Woźniak (Instytut Dobrego Życia)