Poczuć mocniej, przeżyć głębiej. Ćwiczenia z uważności dla całej rodziny
Życie na autopilocie
Rano, jadąc do pracy czy odwożąc dziecko do przedszkola, działaliśmy trochę na autopilocie, już zajęci myślami o czekającym nas dniu. Setki razy automatycznie skręcaliśmy w odpowiednie ulice, nie zawsze dostrzegając to, co mijaliśmy po drodze. Czy poświęcaliśmy uwagę budynkom, zmieniającej się przyrodzie i temu, jak ten widok na nas działa? Czy potrafilibyśmy w myślach odtworzyć swoją codzienną trasę? Może jest jakieś miejsce po drodze, które szczególnie lubicie, albo takie, którego chętnie byście unikali?
Analogicznie możemy podejść do naszych relacji. Codzienny pośpiech i rutyna ograniczają nam możliwość dostrzeżenia siebie. Tego, co się z nami dzieje, jak na siebie działamy i jakie emocje nam towarzyszą. Mogą nam więc umknąć procesy zachodzące u naszych bliskich i w nas samych. A więc zatrzymajmy się na chwilę. Spokojnie pooddychajmy i poczujmy.
Zwolnij
Zapraszamy do ćwiczenia uważności. Zamknij na chwilę oczy. Wsłuchaj się w odgłosy z pokoju, w którym jesteś... Może uda ci się usłyszeć, co dzieje się poza nim? Teraz skoncentruj się na odgłosach zza okna... A teraz posłuchaj swojego ciała. Spróbuj poczuć swój oddech i przez chwilę skup się na śledzeniu swojego wdechu i wydechu... Otwórz powoli oczy.
Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o uważności, przeczytaj artykuł Barbary Anny Kossakowskiej „Co to jest uważność (mindfulness) i jak ją rozwijać u dziecka?”.
Zatrzymaj się i posłuchaj
Czasem w codziennym pędzie nie zauważamy, że obok nas ktoś potrzebuje uwagi. A czasami to nam wydaje się, że nikt nas nie słyszy... Jak się wtedy czujemy? Co możemy zrobić? Posłuchajcie razem bajki o tym „Jak stare drzewo czas zatrzymało, by coś powiedzieć ludziom”, którą czyta Magdalena Stużyńska-Bauer. Bajka o starym drzewie staje się punktem wyjścia do rozmowy o szukaniu porozumienia i wspólnego języka, uważności, dostrojeniu się do innych, spokoju i potrzebach. Po wysłuchaniu bajki porozmawiajcie z dzieckiem i wykonajcie razem zaproponowane do bajki aktywności.
Poczuj
Gdy nie mamy kontaktu z naszymi emocjami, nasz obraz świata może być zniekształcony. Także to, jak jesteśmy odbierani przez innych może nie być zgodne z tym, jacy jesteśmy. Często świadomie odcinamy się od naszych uczuć, bo bywają trudne, a czasem po prostu nie nauczyliśmy się ich wyrażać w bezpieczny i adekwatny sposób. Dlatego ważne jest, aby od najmłodszych lat uczyć dzieci rozpoznawania, nazywania i wyrażania emocji. Dobrym pretekstem do rozmowy o emocjach może być odwołanie się do przeżyć bohaterów różnych historii. Sięgnijcie po propozycje przedstawione w artykule „Jak znaleźć dobry moment na rozmowę o uczuciach i emocjach z dziećmi?
Zabawa w kamień
Pamiętasz grę „pomidor”? Zaproponuj domownikom jej wariację - zabawę w kamień. Sprawdź, czy można z kamieniami nawiązać kontakt tak jak z koleżanką czy kolegą. Najpierw weźcie każdy po kamyczku i spróbujcie: przywitać się z kamieniem i uzyskać od niego odpowiedź; rozweselić kamień, opowiadając mu dowcip lub w jakiś inny sposób wywołać u niego radość; wzruszyć kamień – opowiadając mu jakąś krótką, smutną historię czy śpiewając smutną piosenkę.
Następnie niech któreś z was odgrywa rolę kamienia, a pozostali domownicy spróbują go rozśmieszać i uzyskać jakąś odpowiedź. Oczywiście chodzi o to, by zachować kamienną twarz. Porozmawiajcie o tym, czy wasze kamienie zareagowały. Zauważcie, że my jako ludzie czujemy i doświadczamy różnych emocji, co sprawia, że np. przygody, które przeżywamy, nabierają znaczenia – zapamiętujemy je, rozmawiamy o nich z przyjaciółmi. Możemy opowiedzieć innym o tym, co przeżyliśmy. Dzięki temu, że czujemy emocje, możemy śmiać się do rozpuku, płakać, przytulać się i okazywać miłość. Odczuwanie emocji pozwala nam budować relacje z innymi ludźmi i reagować na to, co się wokół nas dzieje. Dajcie temu wyraz!
Wszystkie materiały źródłowe przygotowane są przez zespół Działu Edukacji Kulczyk Foundation we współpracy z nauczycielami i ekspertami – pedagogami, psychologami i kulturoznawcami – oraz konsultowane przez doświadczoną psychoterapeutkę rodzinną Kamilę Becker. Nad materiałami edukacyjnymi Kulczyk Foundation czuwa merytorycznie prof. UAM dr hab. Kinga Kuszak z Wydziału Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wszystkie materiały objęte są patronatem merytorycznym WSE UAM.
Artykuł ukazał się 8 maja 2020 r. na stronie internetowej Instytutu Dobrego Życia
Autorki: Anna Samsel (Kulczyk Foundation) i Anna Woźniak (Instytut Dobrego Życia)