Koncepcja zajęć „Efekt Domina” w materiałach dydaktycznych dla nauczycieli
Scenariusze lekcji są zgodne z celami określonymi w podstawie programowej dla szkolnictwa ogólnego takimi, jak*:
- wprowadzanie uczniów w świat wartości, w tym ofiarności, współpracy, solidarności, altruizmu;
- kształtowanie postawy otwartej wobec świata i innych ludzi, aktywności w życiu społecznym oraz odpowiedzialności za zbiorowość;
- rozwijanie umiejętności krytycznego i logicznego myślenia, rozumowania, argumentowania i wnioskowania;
- wyposażenie uczniów w taki zasób wiadomości oraz kształtowanie takich umiejętności, które pozwalają w sposób bardziej dojrzały i uporządkowany zrozumieć świat.
Zaproponowane zajęcia pozwalają wspierać rozwój następujących umiejętności:
- sprawne komunikowanie się w języku polskim;
- krytyczna analiza oraz wykorzystanie informacji z różnych źródeł;
- kreatywne rozwiązywanie problemów z różnych dziedzin;
- rozwiązywanie problemów, również z wykorzystaniem technik mediacyjnych;
- praca w zespole i społeczna aktywność;
- aktywny udział w życiu kulturalnym szkoły, środowiska lokalnego oraz kraju.
Zajęcia mogą zostać włączone do programu wychowawczo-profilaktycznego szkoły w myśl zasady, że „zadaniem szkoły jest ukierunkowanie procesu wychowawczego na wartości, które wyznaczają cele wychowania i kryteria jego oceny”*. Proponujemy zatem ich realizację podczas lekcji wychowawczych.
CELE LEKCJI WYCHOWAWCZYCH
- Każda lekcja rozpoczyna się wyjaśnieniem: „dlaczego warto poruszyć temat”. Ma ono pomóc nauczycielowi prowadzić rozmowę i działać wspólnie z uczniami.
- Podczas rozmów i wspólnego działania uczniowie i nauczyciel mogą zrealizować trzy kluczowe cele – wykonują trzy „kroki” wyrażone hasłami: wiem, czuję, pomagam.
- Nauczyciel może jednak wykonać z uczniami jeden krok – osiągnąć jeden cel, jeżeli uzna, że podczas lekcji tyle mogą wspólnie zrobić.
STRUKTURA LEKCJI WYCHOWAWCZYCH
Wszystkie zajęcia mają stałą strukturę i składają się z następujących elementów:
Wprowadzenie – którego celem jest zwrócenie uwagi uczniów na jakiś problem.
Rozmowa – pozwala uczniom dostrzec problem i nazwać oraz ustalić „początek działań”.
Przygotowanie do projekcji filmu – ma na celu zwrócenie uwagi uczniów na najważniejsze treści, które zostaną przedstawione w reportażu.
Projekcja reportażu.
Refleksja po filmie – to możliwość swobodnego podzielenia się refleksjami, wrażeniami po filmie. W tej części proponujemy nauczycielowi pytania ułatwiające prowadzenie rozmowy z uczniami w taki sposób, aby wyeksponować kluczowe zagadnienia i zwrócić uwagę uczniów na najważniejsze kwestie.
Zadanie – jego celem jest działanie uczniów prowadzące do emocjonalnego „przeżycia” problemu.
Rozmowa – porządkuje zdobytą wiedzę, pozwala podzielić się wrażeniami, spostrzeżeniami, sformułować refleksje itp.
Podsumowanie – nawiązuje do sformułowanych na wstępie celów: wiem, czuję, pomagam. Ta część zajęć umożliwi nauczycielowi dokonanie ewaluacji i określenie, jakie cele udało się wspólnie z uczniami zrealizować (ile kroków poczynili jego uczniowie).
Zajęcia zostały zaplanowane w określonej kolejności, gdyż prowadzimy uczniów przez kolejne cele i zadania w takim porządku, aby podopieczni mogli wykorzystać już zdobytą wiedzę i doświadczenie do pracy nad kolejnym zagadnieniem.
Proponowane tematy zajęć:
- Pomagaj innym czuć się bezpiecznie.
- Szanuj drugiego człowieka.
- Nie rób krzywdy innym ludziom.
- Nie oceniaj pochopnie.
- Dotrzymuj danego słowa.
- Spełniaj swe marzenia – nie kosztem innych.
- Szukaj wiedzy i dziel się nią.
- Łącz siły we wspólnym celu.
Zajęcia zaplanowane zostały tak, żeby nauczyciel mógł:
- w sposób dowolny modyfikować ich przebieg;
- wykorzystać inne niż zaproponowane przykłady;
- zrealizować z uczniami inne zadania;
- wrócić do podjętego tematu na kolejnej lekcji lub za kilka lekcji.
*Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 24 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej.
Scenariusze lekcji są zgodne z celami określonymi w podstawie programowej dla szkolnictwa ogólnego takimi, jak*:
- wprowadzanie uczniów w świat wartości, w tym ofiarności, współpracy, solidarności, altruizmu;
- kształtowanie postawy otwartej wobec świata i innych ludzi, aktywności w życiu społecznym oraz odpowiedzialności za zbiorowość;
- rozwijanie umiejętności krytycznego i logicznego myślenia, rozumowania, argumentowania i wnioskowania;
- wyposażenie uczniów w taki zasób wiadomości oraz kształtowanie takich umiejętności, które pozwalają w sposób bardziej dojrzały i uporządkowany zrozumieć świat.
Zaproponowane zajęcia pozwalają wspierać rozwój następujących umiejętności:
- sprawne komunikowanie się w języku polskim;
- krytyczna analiza oraz wykorzystanie informacji z różnych źródeł;
- kreatywne rozwiązywanie problemów z różnych dziedzin;
- rozwiązywanie problemów, również z wykorzystaniem technik mediacyjnych;
- praca w zespole i społeczna aktywność;
- aktywny udział w życiu kulturalnym szkoły, środowiska lokalnego oraz kraju.
Zajęcia mogą zostać włączone do programu wychowawczo-profilaktycznego szkoły w myśl zasady, że „zadaniem szkoły jest ukierunkowanie procesu wychowawczego na wartości, które wyznaczają cele wychowania i kryteria jego oceny”*. Proponujemy zatem ich realizację podczas lekcji wychowawczych.
CELE LEKCJI WYCHOWAWCZYCH
- Każda lekcja rozpoczyna się wyjaśnieniem: „dlaczego warto poruszyć temat”. Ma ono pomóc nauczycielowi prowadzić rozmowę i działać wspólnie z uczniami.
- Podczas rozmów i wspólnego działania uczniowie i nauczyciel mogą zrealizować trzy kluczowe cele – wykonują trzy „kroki” wyrażone hasłami: wiem, czuję, pomagam.
- Nauczyciel może jednak wykonać z uczniami jeden krok – osiągnąć jeden cel, jeżeli uzna, że podczas lekcji tyle mogą wspólnie zrobić.
STRUKTURA LEKCJI WYCHOWAWCZYCH
Wszystkie zajęcia mają stałą strukturę i składają się z następujących elementów:
Wprowadzenie – którego celem jest zwrócenie uwagi uczniów na jakiś problem.
Rozmowa – pozwala uczniom dostrzec problem i nazwać oraz ustalić „początek działań”.
Przygotowanie do projekcji filmu – ma na celu zwrócenie uwagi uczniów na najważniejsze treści, które zostaną przedstawione w reportażu.
Projekcja reportażu.
Refleksja po filmie – to możliwość swobodnego podzielenia się refleksjami, wrażeniami po filmie. W tej części proponujemy nauczycielowi pytania ułatwiające prowadzenie rozmowy z uczniami w taki sposób, aby wyeksponować kluczowe zagadnienia i zwrócić uwagę uczniów na najważniejsze kwestie.
Zadanie – jego celem jest działanie uczniów prowadzące do emocjonalnego „przeżycia” problemu.
Rozmowa – porządkuje zdobytą wiedzę, pozwala podzielić się wrażeniami, spostrzeżeniami, sformułować refleksje itp.
Podsumowanie – nawiązuje do sformułowanych na wstępie celów: wiem, czuję, pomagam. Ta część zajęć umożliwi nauczycielowi dokonanie ewaluacji i określenie, jakie cele udało się wspólnie z uczniami zrealizować (ile kroków poczynili jego uczniowie).
Zajęcia zostały zaplanowane w określonej kolejności, gdyż prowadzimy uczniów przez kolejne cele i zadania w takim porządku, aby podopieczni mogli wykorzystać już zdobytą wiedzę i doświadczenie do pracy nad kolejnym zagadnieniem.
Proponowane tematy zajęć:
- Pomagaj innym czuć się bezpiecznie.
- Szanuj drugiego człowieka.
- Nie rób krzywdy innym ludziom.
- Nie oceniaj pochopnie.
- Dotrzymuj danego słowa.
- Spełniaj swe marzenia – nie kosztem innych.
- Szukaj wiedzy i dziel się nią.
- Łącz siły we wspólnym celu.
Zajęcia zaplanowane zostały tak, żeby nauczyciel mógł:
- w sposób dowolny modyfikować ich przebieg;
- wykorzystać inne niż zaproponowane przykłady;
- zrealizować z uczniami inne zadania;
- wrócić do podjętego tematu na kolejnej lekcji lub za kilka lekcji.
*Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 24 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej.