Scenariusze 3-6 lat - edycja 1

W Kulczyk Foundation już od 5 lat pomagamy uczyć dzieci empatii. To dzięki niej stajemy się lepszymi ludźmi, otwartymi na świat i innych.

W specjalnie przygotowanych scenariuszach lekcji, bazujących na „Mądrych bajkach z całego świata”, w atrakcyjny i przystępny dla dzieci sposób pokazujemy, że ludzkie emocje i uczucia są uniwersalne, bez względu na szerokość i długość geograficzną.

W Wasze ręce oddajemy dziewięć scenariuszy zajęć dla dzieci w wieku od 3 do 6 lat. Zostały one przygotowane ze świadomością, że pierwszy wychowawca to najważniejsza osoba spoza grona opiekunów i najbliższej rodziny. To on wprowadza dzieci w złożony świat uczuć i wartości. Wierzymy, że pierwszym krokiem na tej drodze powinno być wsparcie przedszkolaków w rozpoznawaniu przeżywanych emocji i rozwijaniu umiejętności odczytywania ich u innych osób.

Liczę, że przygotowane przez nas scenariusze będą cennym wsparciem dla wszystkich pedagogów w edukacji najmłodszych oraz przyczynią się do realizacji trudnej i odpowiedzialnej, ale niezwykle satysfakcjonującej misji kształtowania postawy empatycznej wśród nowych pokoleń.

Efekt Domina. Materiały dla nauczycieli do pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym to pakiet edukacyjny, którego zasadniczym celem jest wsparcie nauczycieli w pracy z dziećmi przedszkolnymi w sferze doświadczania przez nie własnych emocji i uczuć. Między 3 a 6 rokiem życia dzieci znajdują się na etapie intensywnych zmian związanych z przeżywaniem emocji, ich rozumieniem, z dostrzeganiem i identyfikowaniem stanów emocjonalnych doświadczanych przez innych ludzi, werbalizowaniem osobistych stanów emocjonalnych i refleksją nad nimi. W tym wieku emocje dzieci komplikują się, stają się uczuciami złożonymi. Chętnie więc podejmują rozmowy na temat swoich emocjonalnych doświadczeń, komentują i próbują wyjaśniać przejawy i przyczyny emocji zaobserwowanych u innych osób. Zauważają, że przejawianie pewnych reakcji emocjonalnych jest bardziej społecznie pożądane, niż przejawianie innych zachowań, np. otoczenie akceptuje wyrażaną radość, ale nie akceptuje przejawianej złości, szczególnie wówczas, gdy obiektami ekspresji emocjonalnej stają się inni ludzie lub przedmioty. Uczą się więc wypracowywać odpowiednie procedury zaradcze służące hamowaniu, przekształcaniu, zastępowaniu pewnych reakcji emocjonalnych innymi. Zmiany w sferze poznawczej i społecznej sprzyjają temu, że emocje dziecka przedszkolnego ulegają zróżnicowaniu, pojawiają się nowe emocje, jak: duma, wstyd, poczucie winy, zazdrość, złość czy zakłopotanie. Część z nich może ukształtować się tylko w obecności innych ludzi. Tak się dzieje w przypadku takiej emocji jak duma. Dzieci odczuwają ją, gdy są chwalone przez ważne dla nich osoby. Z kolei zazdrość pojawia się wówczas, gdy dostrzegają lub odczuwają, że ktoś inny jest wyróżniany, znajduje się w lepszej sytuacji, jest lepiej traktowany, w jakiś sposób uprzywilejowany.

Dzieci przedszkolne doświadczając coraz bardziej zróżnicowanych i skomplikowanych emocji i uczuć, często nie potrafią sobie z nimi poradzić. Po pierwsze: nie zawsze potrafią je nazwać. Po drugie: nie wiedzą, jak się zachować, w jaki sposób można uzewnętrznić emocje i uczucia. Po trzecie: nie potrafią określić (skategoryzować), czy to, co przeżywają, jest dobre, czy złe. Jeżeli jest złe, to dlaczego?

Wychodząc z tego założenia, pragniemy pomóc nauczycielom tworzyć takie sytuacje edukacyjne w przedszkolu, aby dzieci w bezpiecznych warunkach, w atmosferze życzliwości i zrozumienia mogły rozwijać swoje kompetencje emocjonalne. By mogły doświadczać i uczyć się rozumieć emocje własne i innych ludzi. Co ważne, chcemy pomóc nauczycielom i dzieciom radzić sobie z niektórymi emocjami – tymi, których współczesny człowiek często stara się unikać. Zakładamy jednak, że ma złych emocji, są jedynie niewłaściwe sposoby ich interpretowania i radzenia sobie z nimi. Każda emocja i każde uczucie są bowiem człowiekowi do czegoś potrzebne. Strach uruchamia mechanizm ucieczki przed zagrożeniem, złość może być wyrazem przeżywania sytuacji trudnej, z którą dziecko nie potrafi sobie fizycznie i/lub emocjonalnie poradzić, zawstydzenie może łączyć się z uczuciem upokorzenia, bezsilności. Pojawia się wówczas, gdy ktoś ujawnia informacje na temat intymnych przeżyć dziecka, jego cech, zachowań. To sygnał dla dziecka i jego otoczenia, że naruszona została jego intymna przestrzeń fizyczna i/ lub emocjonalna. To uczucie może wywołać reakcję w postaci opuszczenia głowy, chowania się za plecy dorosłego, ale też w formie agresji, kiedy chce zrekompensować sobie nieprzyjemne uczucia. Świadomość własnych emocji i uczuć jest człowiekowi potrzebna, gdyż pozwala uruchomić określone działania służące poprawie komfortu psychicznego.