Scenariusze 6-9 lat - edycja 3

Scenariusze opracowane są w sposób umożliwiający realizację zajęć podczas jednej lub dwóch jednostek lekcyjnych. Zachęcamy do zapoznania się z całością i wyboru materiału w zależności od możliwości uczniów oraz podejmowanych zadań wynikających z podstawy programowej. Dodatkowe aktywności są w scenariuszach oznaczone.

Cele główne cyklu zajęć

• Budowanie świadomości, czym w życiu każdego człowieka są wartości.
• Rozwijanie świadomości istnienia różnych wartości, którymi ludzie kierują się w życiu.
• Kształtowanie przekonania, że poznawanie innych ludzi, to poznawanie tego, co dla nich jest ważne.
• Zwrócenie uwagi na to, że ludzie w indywidualny sposób (w zależności od osobistej i społecznej sytuacji, miejsca, w którym mieszkają, warunków życia itp.) określają, co jest dla nich w życiu najważniejsze.

Po zakończeniu cyklu zajęć uczeń z pełnym zrozumieniem może powiedzieć:

• Wartości są drogowskazami, które wyznaczają, co w życiu jest ważne i cenne.
• Rozumiem i akceptuję to, że dla innych ludzi różne sprawy mogą być ważne.
• Wolność jest wartością dla każdego człowieka.
• Nikt nie ma prawa naruszać moich granic, ja również nie mogę przekraczać granic innych ludzi.
• Rozwijanie własnych zainteresowań jest wartością dla każdego człowieka.
• Rozwijając zainteresowania, nie trzeba rywalizować z innymi ludźmi.
• Empatia jest dla człowieka wartością.
• Okazywanie empatii sprzyja tworzeniu relacji z ludźmi.
• Odwaga jest dla człowieka wartością.
• Odwaga na co dzień ma różne oblicza, ma również swoje granice.
• Uczenie się czegoś nowego wymaga wysiłku i starania.
• Rozwijanie swoich umiejętności pozwala stawać się osobą samodzielną.
• Dbanie o siebie jest dla człowieka wartością.
• Wiem, na czym polega higieniczny tryb życia.
• Odporność psychiczna jest wartością.
• Warto rozwijać swoje mocne strony, pracować nad sobą, by stawać się człowiekiem coraz bardziej odpornym psychicznie.
• Zaangażowanie jest wartością.
• Wiem, że warto podejmować aktywność (angażować się) dla siebie i dla innych ludzi.
• Kiedy żyję w zgodzie z sobą i tym, co jest dla mnie ważne, dobrze się czuję i lubię siebie.

Zanim zaczniesz

• Oferowany cykl zajęć skupia się na wartościach związanych ze wzmacnianiem autentyczności każdego człowieka oraz rozwojem poczucia własnej wolności i odpowiedzialnym stosunkiem do niej. Aby uczniowie mogli w pełni skorzystać z proponowanych aktywności i podjąć refleksję o tych zagadnieniach, wskazane jest, aby ich kompetencje umożliwiały dosyć dobre rozpoznawanie, nazywanie i wyrażanie emocji oraz uczuć – to szczególnie ważne przy realizacji scenariusza o empatii. Jeśli uważasz, że wskazane byłoby dodatkowe przepracowanie z uczniami tematów konkretnych emocji i uczuć, zachęcamy do skorzystania z poprzednich edycji scenariuszy dostępnych na stronie Kulczyk Foundation.
• Proponujemy wykorzystanie techniki pracy: „pomyśl–porozmawiaj–podziel się”, która zakłada pracę najpierw samodzielną, następnie w parach i w grupach. Technika ta pomaga uczniom rozwinąć umiejętności: samodzielnego myślenia, wymiany opinii oraz pracy w grupie. Znając najlepiej swoją klasę, możesz ocenić, na ile uczniowie są już gotowi do pracy tą metodą. Możesz zrealizować proponowane zadania, proponując uczniom tylko pracę indywidualną, tylko pracę w parach lub dyskusję na forum klasy. Nawet jeśli na początku realizacji cyklu uznasz, że uczniowie nie są na to gotowi, zachęcamy do zaproponowania im pracy z wykorzystaniem tej techniki, np. w połowie cyklu, kiedy już lepiej będą się znali, dzięki temu zaczną się przyzwyczajać do pracy w grupie.
• Kluczowym elementem wszystkich zajęć są listy adresowane do uczniów, których autorami są fikcyjni bohaterowie – ich rówieśnicy. Ze względu na obszerność materiału zawartego w listach, zachęcamy do decyzji, w jaki sposób prezentować ich treści: czy rozmawiać z uczniami, przerywając czytanie, czy też odbyć rozmowę po przedstawieniu treści całego listu.
• Przygotowując listy do zaprezentowania uczniom, możesz także skorzystać z projektów znaczków z danego państwa. Nie jest to konieczne, ale może być przyjemnym dodatkiem na kopertach z listami z różnych krajów.
• Podczas wszystkich zajęć uczniowie tworzą swoją teczkę-walizkę w formie lapbooka, w której zamieszczają wytwory własnej pracy. Podczas pierwszych zajęć dekorują teczkę i dodają do niej elementy, dzięki którym teczka stanie się walizką. Kolejne zajęcia będą możliwością uzupełniania jej zawartości. Podczas ostatnich zajęć zgromadzone materiały posłużą do przeprowadzenia ewaluacji cyklu.
• W czasie zajęć uczniowie poznają wybrane wartości. Ważne jest zatem, aby własnymi słowami zdefiniowali, jak rozumieją daną wartość, by stworzyli własną definicję. Zachęcamy do przeznaczenia wybranego miejsca w sali zajęć (tablica, plakat), w którym będziesz eksponować spisaną treść definicji. Ważne, aby to miejsce było widoczne dla uczniów i by w razie potrzeby mogli sobie przypomnieć, co ustalili na wcześniejszych zajęciach.
• Jeśli masz możliwość wyświetlania zdjęć i filmów na dużym ekranie, nie korzystaj wyłącznie z wydruków, pokaż uczniom materiały w dużym formacie – będą dla nich bardziej atrakcyjne. Wszystkie zdjęcia możesz pobrać ze strony internetowej z materiałami Kulczyk Foundation dla nauczycieli.
• Zajęcia najwygodniej będzie Ci się realizowało przy odpowiedniej aranżacji sali zajęć. Ustaw ławki w klasie tak, aby możliwe było swobodne poruszanie się uczniów po klasie, współpraca w grupach oraz praca wszystkich uczniów z nauczycielem przy tablicy.

Scenariusze cyklu „Podróż po świecie wartości” oparte są na wybranych projektach pomocowych zrealizowanych przez Kulczyk Foundation w latach 2018-2019. Autorzy listów będących elementami scenariuszy są fikcyjni, a ich historie są reprezentatywne dla społeczności, z którą projekt w danym kraju był realizowany, i mają na celu przedstawienie wartości powiązanej z problemem, którego rozwiązanie wsparła Fundacja. Osoby przedstawione na dołączonych do materiałów zdjęciach i we fragmentach serialu dokumentalnego „Efekt Domina” są prawdziwe i należy uwzględnić to, korzystając z materiałów w taki sposób, by była poszanowana godność osobista przedstawianych osób.

Zachęcamy do uwzględnienia w rozmowach z uczniami tego, że to, czego dowiadują się o danym bohaterze, jego otoczeniu i kraju, to jedynie wycinek rzeczywistości i nie należy uogólniać tych danych, przenosząc np. informację o życiu w slumsach Nairobi na wyobrażenie o tym, że wszyscy Kenijczycy żyją w podobnych warunkach. Akcent w czasie zajęć powinien być położony na międzyludzką wspólnotę wartości i to, że niezależnie od warunków, w jakich przychodzi nam żyć, można realizować swoje wartości.

W przypadku gdybyś chciała/chciał dowiedzieć się więcej o działaniach pomocowych, wspomnianych w listach i fragmentach filmów, oraz wspieranych organizacjach, zachęcamy do skorzystania z informacji na stronie internetowej Kulczyk Foundation dotyczących 6. sezonu serialu dokumentalnego „Efekt Domina”.